1 Robotnik pijak nie wzbogaci się,
a kto ma za nic małe rzeczy, wnet podupadnie.
2 Wino i kobiety wykoleją mądrych,
a kto przylgnie do nierządnic, będzie bardziej bezwstydny;
3 padnie łupem zgnilizny i robaków
i zatraci się dusza zuchwała.


4 Człowiek łatwowierny jest lekkomyślny,
a kto grzeszy, wyrządza krzywdę swej duszy.
5 Kto ma zadowolenie ze swych namiętności, będzie potępiony,
6 a kto nienawidzi wielomówstwa, uniknie nieszczęścia.
7 Nigdy nie powtarzaj słów zasłyszanych,
a nic na tym nie stracisz.
8 Nie mów ich ani przyjacielowi, ani wrogowi,
i jeśli to nie będzie grzechem dla ciebie, nie wyjawiaj!
9 Gdyż wysłuchają, ale unikać cię będą,
a w swoim czasie okażą ci nienawiść.
10 Posłyszałeś słowo? Niech umrze z tobą!
Nie obawiaj się - nie rozsadzi ciebie.
11 Głupi z powodu słowa usłyszanego czuć będzie boleści
jak rodząca z powodu dziecięcia.
12 Jak strzała tkwiąca w mięsistym udzie,
tak słowa we wnętrzu głupiego.
13 Upomnij przyjaciela, aby tak nie czynił,
a jeśliby uczynił, by już nie powtórzył czynu.
14 Upomnij bliźniego, aby tak nie mówił,
a jeśliby już powiedział, aby nie powtarzał.
15 Upomnij przyjaciela, często bowiem rzuca się oszczerstwa,
i nie wierz każdemu słowu!
16 Czasem się ktoś poślizgnął, ale nieświadomie,
i któż nie zgrzeszył swym językiem?
17 Upomnij bliźniego swego, zanim mu grozić będziesz,
i daj miejsce Prawu Najwyższego¹.


20 Cała mądrość - bojaźń Pana,
a w całej mądrości jest wypełnienie Prawa².
22 Nie jest mądrością znajomość złego
i nie ma roztropności, gdzie się słucha rady grzeszników.
23 Jest przemyślność, a jednak budzi wstręt,
i bywa głupi, który źle na mądrości wychodzi.
24 Lepszy jest mniej zdolny, ale bojący się Pana,
niż bardzo mądry, co przekracza Prawo.
25 Jest wybitna przemyślność, a jednak jest niegodziwa,
a bywa też taki, co używa podstępu, by ujawnić słuszność.
26 Jest przewrotny, skrzywiony ze smutku,
a wewnątrz pełen fałszu,
27 ukrywa twarz, udaje głuchego,
aby, gdy nie będzie poznany, wziąć górę nad tobą;
28 a jeśli słabość sił powstrzymuje go od grzeszenia,
gdy znajdzie sposobność, będzie źle czynił.
29 Mąż bywa poznany z wejrzenia,
z wyglądu twarzy poznaje się rozumnego.
30 Ubranie męża, uśmiech ust
i chód jego mówią o nim, kim jest.