1 I to są przysłowia Salomona, przepisane przez ludzi króla judzkiego, Ezechiasza.
2 Chwałą Bożą - rzecz taić,
chwałą królów - rzecz badać.
3 Wysokość niebios i głębia podziemia,
i serca królów są niezbadane.
4 Odłącz żużel od srebra,
a rozbłyśnie złotnikowi naczynie:
5 nieprawego¹ usuń sprzed króla,
a sprawiedliwość jego tron umocni.
6 Nie bądź wyniosły u króla,
nie stawaj na miejscu wielmożów!
7 Niech raczej ci rzekną: «Posuń się wyżej!»
niżby cię mieli poniżyć przed możnym².
Co oczy twoje spostrzegły,
8 nie podawaj szybko do sądu,
bo co zrobisz w końcu,
jeżeli zawstydzi cię bliźni?³
9 Swój spór z bliźnim załatw polubownie,
lecz cudzych tajemnic nie zdradzaj,
10 by słuchający ciebie nie zganił
i nie przylgnęła do ciebie niesława⁴.
11 Złote jabłka na sprzętach ze srebra -
to słowo mówione w czasie właściwym.
12 Złota obrączka, kolia ze szczerego złota -
wskazówka mądrego dla uszu uważnych.
13 Czym jest chłód śniegu w dzień żniwa,
tym wierny zleceniu posłaniec:
bo ducha panu orzeźwia.
14 Chmury i wicher bez deszczu:
kto chwali się darem kłamanym.
15 Cierpliwość ugnie zwierzchnika,
a język łagodny złamie kości⁵.
16 Znalazłeś miód - tyle zjedz, ile trzeba,
byś się objadłszy nie zwrócił.
17 Stawaj rzadko w domu sąsiada,
by nie miał cię dość i nie nabrał wstrętu.
18 Maczugą, mieczem, ostrą strzałą -
fałszywy świadek przeciw bliźniemu.
19 Czym ząb zepsuty i noga chwiejna,
tym jest w dniu klęski nadzieja w niewiernym.
20 Jak płaszcz zdejmować w dzień mroźny
lub ocet wylewać na ług,
tak pieśni śpiewać znękanym.
21 Gdy wróg twój łaknie, nakarm go chlebem,
gdy pragnie, napój go wodą -
22 żar ognia zgromadzisz na nim⁶,
a Pan ci za to zapłaci.
23 Północny wiatr sprowadzi deszcz,
a język obmówcy - gniew na twarzach.
24 Lepsze mieszkanie w kącie dachu
niż żona swarliwa i dom obszerny⁷.
25 Jak zimna woda na gardło spragnione,
tak dobre wieści z dalekiej krainy.
26 źródłem zmąconym i studnią zniszczoną
jest prawy, co przed występnym się chwieje⁸.
27 Niedobrze za wiele jeść miodu:
a gardzenie wyniosłością jest zaszczytne⁹.
28 Miastem odkrytym, bez murów,
jest człowiek nieopanowany.