STARY TESTAMENT
1 Księga Machabejska

PRZYCZYNY I WYBUCH POWSTANIA MACHABEJSKIEGO


Aleksander Wielki i jego następcy

1
Aleksander1, syn Filipa1 Macedońskiego, wyruszył z kraju Kittim1 i po zwycięskich walkach1 pokonał Dariusza1, króla Persów i Medów, i w jego miejsce objął panowanie najpierw nad Helladą. Prowadził on wiele wojen: zdobył [wiele] umocnionych miejscowości i wytracił królów [rządzących na swych] ziemiach. Przeszedł on aż na krańce świata2, a nabrał łupów od wielu narodów. Cała ziemia przed nim zamilkła, jego zaś serce wbiło się w pychę2. Zebrał bowiem bardzo liczne wojsko i rządził państwami, narodami i [ich] władcami tak, że płacili mu daniny. Potem3 jednak padł na łoże i uświadomił sobie, że będzie musiał umrzeć. Przywołał więc najdostojniejszych swoich wodzów, tych, którzy od młodości z nim razem byli wychowani, i jeszcze za życia rozdzielił swoje królestwo pomiędzy nich4. Aleksander zmarł po dwunastoletnim panowaniu, a jego wodzowie objęli władzę, każdy nad swoim działem. Po jego śmierci wszyscy włożyli sobie na głowy diademy [królewskie] - po nich zaś ich synowie przez wiele lat - i dokonali wiele złego na ziemi.



Helleniści w Jerozolimie


10 Spomiędzy nich wyszedł korzeń [wszelkiego] grzechu - Antioch Epifanes5, syn króla Antiocha. Przebywał on w Rzymie jako zakładnik5, zaczął panować w sto trzydziestym siódmym roku panowania greckiego5. 11 W tym to czasie wystąpili spośród Izraela synowie wiarołomni, którzy podburzyli wielu ludzi, mówiąc: «Pójdźmy zawrzeć przymierze z narodami, które mieszkają wokoło nas. Wiele złego bowiem spotkało nas od tego czasu, kiedyśmy się od nich oddalili». 12 Słowa te w ich mniemaniu uchodziły za dobre6. 13 Niektórzy zaś spomiędzy ludu zapalili się do tej sprawy i udali się do króla7, a on dał im władzę, żeby wprowadzili pogańskie obyczaje. 14 W Jerozolimie więc wybudowali gimnazjum8 według pogańskich zwyczajów. 15 Pozbyli się też znaku obrzezania i odpadli od świętego przymierza. Sprzęgli się też z poganami i zaprzedali się [im], aby robić to, co złe.



Wyprawa Antiocha IV na Egipt


16 Kiedy Antioch opanował królestwo, uznał, że może rozciągnąć swoją władzę na ziemię egipską i że w ten sposób będzie królem nad dwoma państwami9. 17 Wkroczył więc do Egiptu z wielkim wojskiem i rydwanami, słoniami, konnicą i silną flotą 18 i prowadził wojnę przeciwko Ptolemeuszowi10, królowi Egiptu. Ptolemeusz wycofał się przed nim i uciekł, a padło wielu zabitych. 19 W Egipcie zdobyli obronne miasta, i zabrał [Antioch] łupy zdobyte w ziemi egipskiej.



Pierwszy rabunek świątyni jerozolimskiej


20 Po zwycięstwie nad Egiptem w sto czterdziestym trzecim roku11 Antioch wycofał się i z wielkim wojskiem wyruszył przeciw Izraelowi i przeciwko Jerozolimie. 21 W swojej pysze wtargnął do świątyni i zabrał złoty ołtarz i świecznik razem z tym wszystkim, co do niego należało, 22 stół pokładny, naczynia do ofiar płynnych, czasze, złote kadzielnice, zasłonę, wieńce, złote ozdoby świątynnej fasady - i wszystko połamał. 23 Zabrał srebro, złoto i kosztowne naczynia; zabrał też ukryte skarby, które odnalazł. 24 Zabrawszy to wszystko, odszedł do swojego kraju, a [w Jerozolimie] uczynił rzeź i przemawiał z ogromną pychą.
25 Na Izraela zaś spadła głęboka żałoba
po wszystkich ich siedzibach;
26 narzekali przełożeni i starsi,
dziewczęta i młodzieńcy opadli z sił,
a piękność niewiast zniknęła.
27 Każdy małżonek począł lamentować,
i płakała ta, która siedziała na małżeńskim łożu.
28 Ziemia wzruszyła się nad tymi, którzy na niej mieszkali,
a cały dom Jakuba okrył się wstydem.



Zburzenie Jerozolimy


29 Po dwóch latach król posłał do miast judzkich przełożonego nad Mizyjczykami12, a on przybył do Jerozolimy w otoczeniu licznego wojska. 30 W zdradliwy sposób zapewniał ich o pokoju, a oni mu uwierzyli. Wtedy nagle napadł na miasto, zadał im wielką klęskę i spomiędzy Izraela zginęło wielu ludzi. 31 Zabrał łupy zdobyte w mieście, potem zaś miasto spalił, a domy jego i otaczające je mury porozwalał. 32 Kobiety i dzieci wzięli do niewoli, bydło zaś sobie przywłaszczyli.



Akra


33 Miasto Dawidowe13 otoczyli wysokim i mocnym murem i obronnymi wieżami, tak że stało się ono dla nich warownią. 34 Tam osadzili grzeszny naród14, ludzi wiarołomnych, a ci się tam obwarowali. 35 I nagromadzili sobie broni i żywności, i złożyli tam łupy zdobyte w Jerozolimie, i stali się groźną matnią15.
36 [Zamek] stał się dla świątyni zasadzką
i złośliwym przeciwnikiem Izraela - bez przerwy.
37 Wokoło świątyni wylali krew niewinną
i samą świątynię zbezcześcili.
38 To przez nich pouciekali mieszkańcy Jeruzalem
i stało się ono siedzibą cudzoziemców,
dla własnych obywateli stało się obcym miastem
i własne dzieci musiały je opuścić.
39 Świątynia spustoszona, jak gdyby pustynia,
uroczystości przemieniły się w płacz,
szabaty jej stały się pośmiewiskiem,
a cześć jej wniwecz się obróciła.
40 Jak wielka chwała [kiedyś],
tak wielkie [teraz] stało się jej upokorzenie:
wielkość jej w żałobę się przemieniła.



Dekret Antiocha IV Epifanesa


41 Król wydał dekret dla całego państwa: «Wszyscy mają być jednym narodem 42 i niech każdy zarzuci swoje obyczaje». Wszystkie narody przyjęły ten rozkaz królewski, 43 a nawet wielu Izraelitom spodobał się ten kult przez niego nakazany. Składali więc ofiary bożkom i znieważali szabat.
44 Król posłał swoich wysłańców do Jerozolimy i do miast judzkich z pisemnym poleceniem, żeby postępowały według obyczajów, które dla kraju były obce; 45 żeby w świątyni zaprzestano składać całopalenia, ofiary krwawe, a także ofiary płynne; żeby znieważano szabat i święta 46 i żeby zbezczeszczono świątynię i świętych16, 47 żeby [natomiast] sporządzono ołtarze, święte gaje i posągi bożków oraz składano na ofiarę mięso świń i innych nieczystych zwierząt; 48 żeby synów swoich pozostawiali bez obrzezania i żeby dusze swoje brukali wszystkim, co jest nieczyste i światowe. 49 W ten sposób mieli zapomnieć o Prawie i zarzucić wszystkie jego nakazy. 50 Kto by zaś nie postąpił zgodnie z królewskim rozporządzeniem, miał być ukarany śmiercią.
51 Podobne do tego rozkazu pismo wystosował do całego swego królestwa, a nadto nad całym narodem ustanowił nadzorców. Miastom zaś judzkim polecił, aby jedno po drugim składało ofiary [bogom].
52 Spomiędzy narodu wielu przyłączyło się do nich - mianowicie ci wszyscy, którzy odpadli od Prawa. Oni to wiele złego dokonali w kraju 53 i byli powodem tego, że Izraelici musieli się kryć i chować w miejscach dostępnych tylko dla zbiegów.
54 W dniu piętnastym miesiąca Kislew sto czterdziestego piątego roku17 na ołtarzu całopalenia wybudowano "ohydę spustoszenia"17, a w okolicznych miastach judzkich pobudowano także ołtarze - 55 ofiary kadzielne składano nawet przed drzwiami domów i na ulicach. 56 Księgi Prawa18, które znaleziono, darto w strzępy i palono ogniem. 57 Wyrok królewski pozbawiał życia tego, u kogo gdziekolwiek znalazła się Księga Przymierza albo jeżeli ktoś postępował zgodnie z nakazami Prawa. 58 Tak z miesiąca na miesiąc19 stosowano przemoc przeciw Izraelowi, przeciwko każdemu, kogokolwiek udało im się pochwycić w miastach.
59 Dnia dwunastego piątego miesiąca [Kislew] składano ofiary na ołtarzu, który wzniesiono na ołtarzu całopalenia. 60 Wtedy to na mocy królewskiego dekretu20 wymordowano kobiety, które obrzezały swoje dzieci. 61 I powieszono im niemowlęta na szyjach. A także [zabito] domowników i tych, którzy dokonywali na nich obrzezania.
62 Wielu jednak spomiędzy Izraelitów postanowiło sobie i mocno trzymało się swego postanowienia, że nie będą jeść nieczystych pokarmów. 63 Woleli raczej umrzeć, aniżeli skalać się pokarmem i zbezcześcić święte przymierze. Oddali też swoje życie. 64 Wielki gniew [Boży] strasznie zaciążył nad Izraelem.




ZMIEŃ ROZDZIAŁ W KSIĘDZE
ZMIEŃ KSIĘGĘ I ROZDZIAŁ
WYSZUKAJ W KSIĘDZE
WYSZUKAJ W BIBLII
WSTĘP
«« 1 Mch 1  »»
1 Mch 1, 1 - Aleksander III Wielki panował: 336-323 przed Chr., Filip II (360-336 przed Chr.); "Kittim", tj. z Grecji, ściśle z Macedonii; "walkach" - w r. 334 nad brzegiem rzeki Granikos, w r. 333 pod Issos i w r. 331 koło Arbeli. Dariusz III Kodoman (336-331 przed Chr.).

1 Mch 1, 3 - "Na krańce świata" - do Indii; "wbiło się w pychę" - zażądał boskiego kultu; ostatnie słowa Wlg umieszcza na końcu w. 4.

1 Mch 1, 5 - W r. 323 przed Chr.

1 Mch 1, 6 - Szeroko rozpowszechniona opinia.

1 Mch 1, 10 - Epifanes - Antioch IV Epifanes, syn Antiocha III Wielkiego (223-187 przed Chr.); "zakładnik" - po bitwie pod Magnezją w roku 189 przed Chr.; "panowania greckiego" - tj. ery Seleucydów, liczonej od r. 311 przed Chr.

1 Mch 1, 12 - Zob. 2 Mch 4,7nn.

1 Mch 1, 13 - Antiocha IV Epifanesa.

1 Mch 1, 14 - Szkoła, w której uczono przede wszystkim gimnastyki, ale równocześnie hellenizowano Żydów.

1 Mch 1, 16 - Seleucydów (Syria) i Lagidów (Egipt).

1 Mch 1, 18 - Ptolemeusz VI Filometor (181-146 przed Chr.).

1 Mch 1, 20 - Rok 169 przed Chr. Zob. 2 Mch 5,11-16.

1 Mch 1, 29 - Popr. wg 2 Mch 5,24-26; LXX i Wlg mają tu: "przełożonego nad podatkami".

1 Mch 1, 33 - Wschodnia część Jerozolimy.

1 Mch 1, 34 - Syryjczyków, pogan.

1 Mch 1, 35 - Dla Żydów.

1 Mch 1, 46 - Wlg: "święty lud izraelski".

1 Mch 1, 54 - "Roku" - w grudniu r. 167 przed Chr; "ohydę spustoszenia" - ołtarz Jowisza Olimpijskiego. Zob. Dn 9,27; Dn 11,31; Dn 12,11; Mt 24,15.

1 Mch 1, 56 - Wlg: "Boga".

1 Mch 1, 58 - Uroczystość królewskich urodzin obchodzono każdego miesiąca.

1 Mch 1, 60 - Zob. 2 Mch 6,10.

WYKAZ SKRÓTÓW | KSIĘGI I ICH TŁUMACZE | INFORMACJE O WYDANIU | WYDANIE HTML (1998) | POPRZ. | COOKIES | BIBLIA MP3
© Wydawnictwo Pallottinum w Poznaniu, 2003
Webmaster: biblia@deon.pl