1 Nie spadnie zło na bojącego się Pana,
a jeśli będzie doświadczany, dozna wybawienia.
2 Człowiek mądry nie będzie nienawidził Prawa,
ale kto obłudnie wobec niego postępuje, jest jak okręt w czasie burzy.
3 Człowiek mądry zawierzy Prawu,
ono będzie dlań niezawodne jak wyrocznia urim i tummim¹.
4 Przygotuj mowę, a słuchać cię będą,
zbierz swą wiedzę i odpowiadaj!
5 Wnętrze głupiego jest jak koło u ciężkiego wozu
i jak oś obracająca się - jego myślenie.
6 Przyjaciel niestały podobny jest do ogiera,
który rży pod każdym jeźdźcem.


7 Dlaczego jeden dzień góruje nad drugim,
chociaż światło wszystkich dni roku pochodzi od słońca?
8 W myśli swej Pan je wyodrębnił
i On rozróżnił czasy i święta.
9 Jedne z nich wywyższył i uświęcił,
a inne zaliczył do dni zwyczajnych.
10 Wszyscy ludzie są z mułu,
i z ziemi Adam został stworzony.
11 Pan rozdzielił ich w pełni swej mądrości
i różne wyznaczył im drogi.
12 Jednych pobłogosławił i wywyższył,
uświęcił i do siebie zbliżył,
innych przeklął, poniżył
i wygnał ich z miejsc pobytu².
13 Jak glina w ręce garncarza,
który ją kształtuje według swego upodobania,
tak ludzie są w ręku Tego, który ich stworzył,
i odda im według swego sądu.
14 Jak obok zła - dobro,
a obok śmierci - życie,
tak obok bogobojnego - grzesznik.
15 Patrz na wszystkie dzieła Najwyższego,
jak występują parami, jedno obok drugiego.
16 I ja, ostatni, dołożyłem starania
jak ten, kto zbiera resztki po dokonujących winobrania.
17 Dzięki błogosławieństwu Pana postąpiłem,
i jak ten, co zbiera winogrona, napełniłem tłocznię.
18 Zważcie, że nie dla siebie samego się trudziłem,
ale dla tych wszystkich, którzy szukają umiejętności w działaniu.
19 Słuchajcie mnie, naczelnicy ludu,
i nadstawcie uszu, przewodniczący zgromadzeniu!


20 Ani synowi, ani żonie, ani bratu, ani przyjacielowi
nie dawaj władzy nad sobą za życia,
nie oddawaj też twoich dostatków komu innemu,
abyś pożałowawszy tego, nie musiał o nie prosić.
21 Póki żyjesz i tchnienie jest w tobie,
nikomu nie dawaj nad sobą władzy.
22 Lepszą jest bowiem rzeczą, żeby dzieci ciebie prosiły,
niż żebyś ty patrzył na ręce swych synów.
23 W każdym czynie bądź tym, który góruje,
i nie przynoś ujmy swej sławie!
24 W dniu kończącym dni twego życia
i w chwili śmierci rozdaj [swoje] dziedzictwo!


25 Dla osła - pasza, kij i ciężary;
chleb, ćwiczenie i praca - dla niewolnika.
26 Spraw, by sługa pracował, a znajdziesz odpoczynek,
zostaw mu ręce bez zajęcia, a szukać będzie wolności.
27 Jarzmo i rzemień zginają kark,
a słudze krnąbrnemu wałek⁴ i dochodzenia.
28 Wyślij go do pracy, by nie był bez zajęcia,
lenistwo bowiem nauczyło wiele złego.
29 Daj go do pracy jemu odpowiedniej,
a jeśliby cię nie słuchał, zakuj go w cięższe kajdany,
30 ale nie przebieraj miary względem żadnego człowieka
i nie czyń nic bez zastanowienia!
31 Jeśli masz sługę, niech ci będzie jak ty sam sobie,
ponieważ za krew⁵ go nabyłeś.
32 Jeśli masz sługę, postępuj z nim jak z bratem,
ponieważ potrzebować go będziesz jak siebie samego.
33 Jeśli go skrzywdzisz, a on ucieknie,
na jakiej drodze szukać go będziesz?