ZMIEŃ ROZDZIAŁ W KSIĘDZE
ZMIEŃ KSIĘGĘ I ROZDZIAŁ
WYSZUKAJ W KSIĘDZE
WYSZUKAJ W BIBLII
STARY TESTAMENT
1 Księga Królewska


Wstęp do Ksiąg Królewskich

Księgi Królewskie obejmują dzieje królów i królestw. Biorąc to pod uwagę, Biblia Hebrajska nazwała je "Księgą Królów", Septuaginta zaś - dzieląc pierwotnie jednolite dzieło na dwie księgi - nazwała je "3 i 4 Księgą Królestw". Powodem tej numeracji jest to, że LXX złączyła te księgi z księgami Samuela, które także nazwała "1 i 2 Księgą Królestw".
1 i 2 Krl opisują dzieje Izraela od ostatnich lat Dawida do niewoli babilońskiej (r. 586). Ostatnie rozporządzenia Dawida wprowadzają na tron Salomona. Rządy jego to najwspanialszy moment historii Izraela. Autor wysławia mądrość króla, administrację kraju, opisuje szczegółowo budowę świątyni. Nie pomija jednak ujemnych stron jego charakteru: nieobyczajności, słabości wobec wrogów zewnętrznych i trudności wewnętrznych. Po jego śmierci państwo rozpada się na dwie części: północną, która z powodu większej liczby szczepów tu zamieszkałych nazywa się królestwem izraelskim, i południową, nazwaną królestwem judzkim. Autor przedstawia rządy królów obydwóch części, włączając w to opis działalności proroków, zwłaszcza Eliasza i Elizeusza. Następuje opis upadku oraz przyczyn upadku obydwóch królestw.
Dzieje wszystkich niemal królów (poza Salomonem, Jeroboamem I i Jehu) ujęte są w stereotypowe ramy, w których autor przedstawia ważniejsze zdarzenia. Formuła wprowadzająca obejmuje datę wstąpienia na tron, podaje zwykle synchronizm z państwem sąsiednim, wskazówki co do długości panowania, rezydencji królewskiej oraz ocenę religijno-moralną władcy (stosunek do kultu). U królów państwa judzkiego Autor dodaje wiek monarchy w chwili wstąpienia na tron i imię matki. W konkluzji księga informuje o dalszych źródłach wiadomości o okresie i postaci danego króla, o jego śmierci, pogrzebie i następcy na tronie.
1 i 2 Krl przedstawiają losy Izraela pod rządami królów. To okres, w którym dokonało się wielkie oczyszczenie religijne. Rozwiały się ostatecznie złudzenia Izraela tyczące się pogańskich kultów oraz idei politycznych. Izrael zrozumiał, że królestwo Boże nie utożsamia się z ziemskimi ambicjami władców. Oczyściło się jego pojęcie o warunkach Przymierza. Ciągle zaś podkreślana jedność Boga, kultu, świątyni już przygotowuje religijną wspólnotę Izraela po niewoli babilońskiej jako typ Kościoła ostatnich czasów. Na tym polega doniosłość tej księgi w dziejach zbawczego planu Boga.
Pierwsze wydanie księgi ukazało się prawdopodobnie jeszcze przed zburzeniem Jerozolimy, w czasie reformy Jozjasza (621-609). To on uznał autorytet Prawa Mojżeszowego - i jest to fakt znamienny wobec tezy Autora, iż niezachowanie tego Prawa spowodowało wszelkie nieszczęścia Izraela. Zresztą trudno przypuścić, by po zburzeniu Jerozolimy można by pisać, że Arka Przymierza była jeszcze w świątyni albo że Edom wyzwolił się spod władzy Judy aż do dnia dzisiejszego (1 Krl 8,8; 2 Krl 8,22). Po dalszych uzupełnieniach ostatnie spisanie dzieła nastąpiło w latach 561-538. Redaktor bowiem doprowadził swe opowiadanie do uwolnienia Jojakina (Jechoniasza) w r. 560, nie wspominając o dekrecie Cyrusa (r. 538). Autor 1 i 2 Krl jest nieznany.
Autor biblijny czerpał z różnych źródeł. Sam cytuje następujące: "Księga Dziejów Salomona" (1 Krl 11,41), "Księga Kronik Królów Izraela", "Księga Kronik Królów Judy" (1 Krl 14,19; 2 Krl 24,5). Te dzieła o charakterze sprawozdawczym, kronikarskim powstały w oparciu o urzędowe dokumenty kancelarii królewskich, ale były z pewnością powszechnie znane. Obok nich należy wyróżnić: a) Kronikę Dawida, która dostarczyła materiału do 1 Krl 1-2. Jej autor, żyjący za czasów Salomona, znał dokładnie przebieg życia Dawida; b) opowiadania o prorokach Eliaszu i Elizeuszu, zredagowane przez uczniów prorockich. Początkowo istniały osobno, a potem złączone zostały w jedno dzieło; c) Kronikę świątynną, redagowaną przez kapłanów świątyni jerozolimskiej, z której Autor czerpał dzieje Joasza (2 Krl rozdz. 12 [->2 Krl 12,1]) i Achaza (2 Krl rozdz. 16 [->2 Krl 16,1]); d) opowiadanie o Izajaszu, który spełnia ważną rolę w dziejach Ezechiasza (2 Krl 18,17-20,19), spisane przez jego uczniów (por. Iz rozdz. 36-39 [->Iz 36,1]).
Praca Autora miała więc charakter kompilacyjny. Działalność jego łączy się na pewno ze środowiskiem judzkim, a chronologicznie przypada prawdopodobnie na okres po upadku Jerozolimy w r. 586. Trudno rozstrzygnąć, czy Autor napisał księgę w stylu deuteronomicznym, czy też styl ten jest wynikiem wtórnej redakcji okresu niewoli. Współczesna egzegeza skłania się raczej ku drugiemu przypuszczeniu; przy tej okazji dodano być może urywek o ułaskawieniu Jechoniasza (2 Krl 25,27-30).
Wykorzystanie tych oraz innych źródeł przez Autora świadczy o znajomości epoki oraz o chęci obiektywnego przedstawienia wydarzeń. Ten obiektywizm potwierdzają liczne świadectwa pozabiblijne: teksty i pomniki egipskie, asyryjskie, nowobabilońskie, palestyńskie oraz wykopaliska dokonane w różnych miejscowościach Palestyny i poza nią.
Dzieje Izraela w tej epoce rozgrywają się wobec trzech sąsiadujących mocarstw: Egiptu, Asyrii i Babilonii. Dawid utworzył wielkie królestwo, bo sprzyjały temu okoliczności: Egipt i Asyria, potencjalni wrogowie, przeżywały wówczas swój kryzys polityczny. Asyria odtwarza swą potęgę w IX w., aby w VII w. osiągnąć jej zenit i zniknąć z widowni dziejowej. Jej miejsce zajmuje imperium nowobabilońskie. Izrael podzielony, osłabiony nie oparł się tym potęgom.
1 i 2 Krl określają dość dokładnie daty panowania królów judzkich i izraelskich i porównują je z sobą. Niełatwo jest zharmonizować te daty. Trudność ta jednak częściowo maleje, jeśli się uwzględni częściowo inne sposoby obliczania lat w obu królestwach (predatacja i postdatacja). Wielką pomocą w ustalaniu dat chronologii biblijnej jest porównanie jej z chronologią Starożytnego Wschodu.
Autorowi 1-2 Krl chodziło o historię o charakterze religijnym. Celem odczytania teologicznego sensu dziejów, Autor zaczerpnął normy ocen z innych ksiąg lub od środowisk, które wyraziły swą myśl w tych księgach. Najpierw występuje tu teologia Pwt, która podkreśla następujące tezy: jeden Bóg, jedna świątynia, jeden kult. W tym świetle Autor ocenia postępowanie królów, analizuje przyczyny upadku i zarazem chce, aby jego dzieło było apelem do współczesnych: mają się oni nawrócić do Boga (1 Krl 8,47; 2 Krl 17,13; por. Pwt 30,1-10). Księga żąda pogłębienia idei Przymierza, i to zgodnie z nauczaniem współczesnych proroków: Ozeasza, Amosa, Jeremiasza, Ezechiela. Później Syr (rozdz. 47n) podkreśli niezmienność planu zbawczego, Bóg bowiem mimo niewierności ludu zachował sobie Resztę, utrzymał dynastię Dawidową. Do tego należy dołączyć interpretację kultową, występującą w psalmach. Chodzi tu głównie o Ps 68[67],23; Ps 44[43],1; Ps 78[77],1; Ps 79[78],1; Ps 89[88],1; Ps 137[136],1: dzieje Izraela są wielką lekcją poglądową, która wskazuje na potrzebę religijności pełnej nadziei, bo Bóg nie cofa raz zawartego Przymierza. Te różne, a niesprzeczne, reinterpretacje potwierdzają, iż Autorowi przyświecał zamiar przedstawienia dziejów swego narodu wraz z ich oceną w świetle prawd religijnych. Ukazał on rękę Bożą kierującą dziejami, zwłaszcza w obliczu klęski narodowej. Pisał, być może, celem zapobieżenia pogłębianiu się kryzysu religijnego w narodzie.
NT wylicza różne postacie i epizody opisane w 1-2 Krl: Dawid (Mt 1,1; Mt 9,27; Mt 15,22n), królestwo Dawidowe (Mk 11,10; Dz 15,16), Salomon (Mt 6,29; Łk 12,27), królowa Saby (Mt 12,42), świątynia Salomona (Dz 7,47); Mt wylicza prawie wszystkich królów dynastii Dawidowej (Mt 1,6-11). Nadto występują: Eliasz, Elizeusz, wdowa z Sarepty, Naaman (Łk 4,26; Rz 11,2; Jk 5,17). NT zakłada rzeczywistość wydarzeń 1-2 Krl, widzi ich mesjańską realizację w osobie i dziele Chrystusa: ...a oto tu jest coś więcej niż Salomon (Mt 12,42).



WYKAZ SKRÓTÓW | KSIĘGI I ICH TŁUMACZE | INFORMACJE O WYDANIU | WYDANIE HTML (1998) | POPRZ. | COOKIES | BIBLIA MP3