Wstęp do Księgi Kapłańskiej
Księga ta w Biblii hebrajskiej nie ma osobnej nazwy poza początkowymi słowami Wajjikra', była bowiem tylko jedną z części składowych Pięcioksięgu. Greccy tłumacze w III w. przed Chr. nadali jej nazwę Leuitikon, tj. Księga Lewicka, dlatego że zawiera ona szereg przepisów dotyczących kultu w świątyni, sprawowanego przez kapłanów i lewitów. Ten tytuł został przejęty przez Wulgatę. W języku zaś polskim przyjął się tytuł Księga Kapłańska.
Treść księgi ma charakter prawniczy. Zawiera ona przepisy liturgiczne: o ofiarach (rozdz. 1-7 [->
Kpł 1,1]), o wprowadzeniu w czynności kapłańskie Aarona (rozdz. 8-10 [->
Kpł 8,1]), o czystości rytualnej (rozdz. 11-16 [->
Kpł 11,1]), ale także prawa regulujące życie moralne (prawo świętości: rozdz. 17-26 [->
Kpł 17,1]). Rozdział 27 [->
Kpł 27,1] stanowi dodatek i zawiera rodzaj taks dla tych, którzy ślubowali Bogu oddanie jakiejś osoby lub rzeczy, a chcieliby zobowiązanie swoje uiścić w pieniądzach, a nie w naturze. Kpł jest wyrazem troski o wysoki poziom moralny ludu Bożego i o należyte sprawowanie kultu. Miała ona wielkie znaczenie dla wychowania ludu izraelskiego i przepojenia go głęboką religijnością.
Księga ta zawdzięcza swe powstanie środowisku kapłańskiemu. Stanowi ona część dokumentu zwanego "Kodeksem kapłańskim" (P), który jest jedną z zasadniczych części składowych Pięcioksięgu. Treść księgi opiera się na bardzo dawnych tradycjach izraelskich, sięgających swymi początkami czasów Mojżesza. Tradycje te były w ciągu wieków stopniowo uzupełniane i dostosowywane do zmieniających się warunków życia. W obecnej księdze Kapłańskiej najstarszą częścią jest tzw. "Prawo świętości" (rozdz. 17-26). Stanowi ono odrębną całość. Kładzie ono szczególny nacisk na czystość moralną i rytualną. Wyrażają to lapidarnie słowa: Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Pan Bóg wasz! (
Kpł 19,2;
Kpł 20,7.8.26;
Kpł 21,6.8.15.23;
Kpł 22,9.16.32). "Prawo świętości" zostało prawdopodobnie zredagowane na początku VI w. przed Chr. Do tego prawa dołączono potem cały szereg przepisów rytualnych dotyczących ofiar, świąt i czystości (rozdz. 1-16 [->
Kpł 1,1]). Połączenie tych przepisów z "Prawem świętości" dokonało się podczas niewoli babilońskiej lub niedługo po niej. Ostateczna redakcja Księgi Kapłańskiej jako części Pięcioksięgu nastąpiła nie później niż w początku V wieku. Kodeks kapłański stał się podstawą reformy Ezdrasza i Nehemiasza w połowie tego wieku.
Ideą przewodnią tej księgi jest zasada transcendencji Bożej. Bóg jest Panem nieskończonego majestatu. Należy Mu się od nas cześć i uwielbienie najgłębsze. To uwielbienie znajduje swój wyraz w czynnościach sakralnych, muszą więc one być spełniane z największą dokładnością. Kpł mniej mówi o pobożności osobistej, natomiast kładzie szczególny nacisk na liturgię i na czystość rytualną. Jednakże na podstawie innych ksiąg ST wiadomo, że składanie ofiar u Izraelitów łączyło się z głębokimi przeżyciami osobistymi (por. np.
1 Sm 1,3-28;
Ps 26[25],6nn;
Ps 56[55],13;
Ps 141[140],2).
Pozornie sucha i drobiazgowa Kpł zawiera zawsze aktualną naukę: wszystkie dziedziny życia ludu Bożego pozostają pod wpływem religii. Ta księga ze względu na swój specjalny charakter jest stosunkowo rzadko cytowana w NT. Mamy z niej tam następujące cytaty:
Kpł 5,7 -
Łk 2,24;
Kpł 11,44 -
1 P 1,16;
Kpł 12,8 -
Łk 2,24;
Kpł 18,5 -
Łk 10,28;
Rz 10,5;
Ga 3,12;
Kpł 19,18 -
Mt 5,43;
Mt 19,19;
Mt 22,39;
Mk 12,31;
Łk 10,27;
Rz 13,9;
Ga 5,14;
Jk 2,8;
Kpł 26,11n -
2 Kor 6,16.